طلاق و حضانت فرزند
حضانت و نگهداری فرزندان یکی از اساسی ترین مباحث حقوقی جامعه ما می باشد که قانون گذاران سهم بسزایی در نحوه
ایفای نقش والدین در این باره را داشته اند.
بنیان جامعه سالم پویا و موفق را خانوادهای که ریشه سالم داشته باشند تشکیل میدهند یعنی تربیت فرزندان هسته اولیه
جامعه بشری است و به همین علت است که در تمامی جوامع بشری قوانینی توسط مقنن و وضع می گردد که در جهت نائل
آمدن به این سهم و حمایت از این نهاد بزرگ اجتماعی باشد.
فروض قانونی حضانت فرزند
در شرایطی که یکی از آرمانهای بزرگ زندگی خانوادگی حفظ و بقای خانواده و حمایت از فرزندان مادران و پدران می باشد
و ممکن است به علت فوت یکی از والدین یا مفارقت از یکدیگر به ناچار موقعیتی برای فرزند پیش بیاید که بایستی حق
نگهداری و سرپرستی آن را به یکی از والدین واگذار کرد و برای نگهداری و تربیت طفل مقنن فروضی را پیش بینی نموده
تا کودک بتواند راحت تر این شرایط سخت را بگذراند در اینجا به بررسی آن شروط شد و ضمانت اجرایی آن خواهیم
پرداخت.
زمانی که پدر و مادر با یکدیگر زندگی مشترک دارند نگهداری و تربیت کودک تکلیف و حق هر دو آنهاست اما هنگامی که پدر
و مادر از یکدیگر جدا زندگی می کند حضانت فرزند تا سن هفت سالگی با مادر است و پس از آن با پدر است و در صورت
حدوث اختلاف بعد از هفت سالگی حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه خواهد بود.
موارد نیاز به حضانت
۱ -حضانت فرزندانی که پدرشان فوت نموده اند: حضانت فرزندان صغیر یا محجوری که پدرشان فوت نموده است با مادر
آنهاست مگر آن که عدم صلاحیت مادر با حکم دادگاه ثابت شده باشد.
۲ -حضانت در صورت انحلال نکاح یا طلاق: پس از انحلال نکاح و جدایی والدین حضانت کودک تا ۷ سالگی با مادر و سپس
با پدر خواهد بود مگر آن که مصلحت طفل به گونهای دیگر اقتضا کند به حکم ماده ۴۳ قانون حمایت از خانواده حضانت
فرزندانی که پدرشان فوت کرده است نیز با مادر است مگر آنکه دادگاه به تقاضای ولی قهری یا دادستان اعطای حضانت
به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد اگرچه ازدواج مجدد مادر حق حضانت را به نفع پدر ساقط میکند اما در
مواردی که پدر فوت کرده باشد ازدواج مجدد مادر موجب سقوط حق حضانت نخواهد شد در صورتی که پدر و مادر هر دو
فوت کرده باشند حضانت با جد پدری و پس از آن با سایر خویشاوندان طفل است.
موارد سقوط حق حضانت :
اگر در اثر عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست صحت جسمی یا تربیت اخلاقی
طفل در معرض خطر باشد دادگاه میتواند با تقاضای اقربای طفل قیم و یا رئیس حوزه قضائی ترتیب دیگری را برای
حضانت کودک اتخاذ نماید اهم آنها عبارتند از اعتیاد زیان آور به الکل و مواد مخدر و قمار اشتهار به فساد اخلاق و فحشا
ابتلا به بیماری های روانی با تشخیص پزشکی قانونی سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند
ساد و فحشا تکدیگری و قاچاق و تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف از جمله موارد عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی
پدر و مادر است.
لازم به یادآوری است رعایت غبطه و مصلحت کودکان و نوجوانان در کلیه تصمیمات دادگاه ها و مقامات اجرایی الزامی
است مقاومت در مقابل تصمیم دادگاه درباره حضانت کودکان و اجرا نکردن آن منجر به بازداشت فرد متخلف میشود ماده
۴۰ قانون حمایت از خانواده مصوب ۱۳۹۱ مقرر کرده است هر کس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند
یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد حسب تقاضای ذینفع و به دستور دادگاه صادرکننده رای نخستین تا
زمان اجرای حکم بازداشت میشود.
ضمانت اجرای حکم حضانت
ماده ۶۳۲ قانون مجازات اسلامی تعزیرات اگر کسی از دادن طفلی که به او سپرده شده است در موقع مطالبه اشخاصی که
قانون حق مطالبه دارند امتناع کند به مجازات حبس از سه ماه تا ۶ ماه یا به جزای نقدی از یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال تا
سه میلیون ریال محکوم خواهد شد.
ماده ۵۴ قانون حمایت از خانواده مصوب ۹۱ هرگاه مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خود خودداری کند یا مانع ملاقات
طرف با اشخاص ذی حق شود برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه ۸ و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور
محکوم میشود.
ماده ۱۱۷۲ قانون مدنی هیچ یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده اوست از نگهداری او امتناع کنند در
صورت امتناع یکی از ابوین حاکم باید به تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی العموم نگهداری طفل را به هر
یک از ابویی که حضانت طفل بر عهده اوست الزام کند.
ماده ۴۰ قانون حمایت خانواده نیز در این خصوص میگوید هرکس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف
کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد حسب تقاضای ذی نفع و به دستور دادگاه صادرکننده رای نخستین
تا زمان اجرای حکم بازداشت می شود.
منبع: کتاب شیوه های عملی طرح و دفاع از دعوای خانواده . گروه پژوهشی انتشارات چراغ دانش
درخواست مشاوره حقوقی رایگان
اطلاعات خود را از طریق فرم زیر ارسال کنید، با شما تماس میگیریم.