وکیل پس گرفتن هدایای نامزدی:
شرایط پس گرفتن هدایای دوران نامزدی با وکیل پس گرفتن هدایای نامزدی چیست؟
قواعد راجع به نامزدی که در مواد ۱۰۳۵ تا ۱۰۴۰ قانون مدنی آمده ظاهرا از قانون مدنی سوییس وکیل پس گرفتن هدایای نامزدی الهام گرفته است.
نامزدی یا وعده ازدواج قراردادای است که بین دونفر به منظور ازدواج در آینده بسته می شود.نامزدی را نمی توان صرفا یک تعهد اخلاقی دانست چه اصولا جای بحث از تعهدات اخلاقی در کتب اخلاق است نه در قانون.
بنابراین نامزدی همانطور که در حقوق سوییس گفته اند یک قرارداد است ولی قراردادی است که طرفین می توانند آن را فسخ کنند.
ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی می گوید:وعده ازدواج ایجاد علقه ازدواج نمی کند اگرچه تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر گردیده است پرداخت شده باشد بنابراین هریک از زن یا مرد مادام که عقد نکاح جاری نشده می تواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر نمی تواند به هیچ وجه او را مجبوربه ازدواج کرده و یا از جهت صرف امتناع از وصلت مطالبه خساراتی نماید.
به علاوه در صورت بهم خوردن نامزدی مساله پس گرفتن هدایا مطرح می شود که در مقاله ذیل آن را بررسی میکنیم.
پس گرفتن هدایا:
در این خصوص ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی بیان میدارد:
ماده ۱۰۳۷قانون مدنی:
گذشته از هزینه هایی که نامزدان یا خویشان آنها در دوره نامزدی می کنند؛ممکن است هدایایی به وسیله هریک از نامزدان به طرف دیگر یا خویشان او داده شده باشد.
هدیه بر حسب عرف و عادت و طبق تعریفی که علمای حقوق از آن کرده اند یک نوع هبه است.هبه قراردادی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجانا به کسی دیگر تملیک می کند.بنابراین دریافت کننده هدیه مالک آن می شود و می تواند در آن تصرفات مالکانه کند .البته هدایایی که در دوره نامزدی داده می شود تابع مقررات خاصی است و قواعد هبه درباره آنها کاملا اجرا نمی شود.
ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی درباره استرداد هدایا،پس از بهم خوردن نامزدی،چنین مقرر داشته است:هر یک از نامزدها می تواند،در صورت بهم خوردن وصلت منظور،هدایایی را که به رف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است مطالبه کند.اگر عین هدایا موجود نباشد ،مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتا نگه داشته می شود،مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.
مگر در ماده ۱۰۳۸ قانون مدنی می گوید:
مفاد ماده قبل از حیث رجوع به قیمت در موردی که وصلت منظور در اثر فوت یکی از نامزدها بهم بخورد مجری نخواهد بود.
بنابراین دو ماده باید بین عین هدایایی که عین آنها موجود است و هدایایی که تلف شده است فرق گذاشت.اگر عین هدایا موجود باشد،دهنده در صورت بهم خوردن نامزدی می تواند آنها را استرداد کند؛چه می توان گفت:با بهم خوردن وصلت،علت)حهت(هدیه از میان رفته است وبجاست هدیه به دهنده آن بازگردد.اگر عین هدایا تلف شده باشد دو فرض می توان کرد.اول :یا هدیه از چیزهایی بوده که عادتا نگه داشته نمی شود،یعنی از اشیای مصرف شدنی باشد مانند شیرینی،صابون،عطر…
،دوم:یا ازچیزهایی که بر حسب عادت نگه داشته می شود مثل ساعت پارچه.
در مورد اول دهنده هدیه حق مطالبه قیمت نخواهد داشت ولی در مورد دوم مستحق بهای هدیه خواهد بود مگر در دو مورد:
۱-موردی که هدیه بدون تقصیر گیرنده تلف شده باشد.از آنجا که اصل عدم تقصیر گیرنده است.اثبات تقصیر بر عهده هدیه دهنده است.وانگهی چون گیرنده هدیه مالک آن به شمار می آید و تصرفات او مالکانه بوده است اثبات و احراز تقصیر او در تلف مال دشوار است.به هر حال تقصیر شامل تعدی و تفریط است و برای تشخیص آن باید به عرف رجوع کرد.
۲-موردی که بهم خوردن نامزدی ناشی از فوت یکی از نامزدها باشد.
با وجود شرایط مذکور عین یا قیمت هدایایی که هریک از نامزدها به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است،طبق نص ماده ۱۰۳۷ قابل مطالبه است.
حال ببینیم هدایایی که یکی از نامزدها (وکیل پس گرفتن هدایای نامزدی)به شخص دیگری غیر از نامزد خود و ابوین او داده است نیز قابل استرداد است یا نه؟
مانند هدایایی که به قیم نامزد یا یکی از خویشان نزدیک و محبوب او غیر از پدر یا مادر داده است.چون خصوصیتی در هدیه ای که به طرف دیگر یا ابوین او داده شده است نیست ،با توجه به وحدت ملاک می توان هدایای اعطایی به اشخاص دیگر را نیز قابل استرداد دانست.لیکن دشوار است که بتوان به اشخاصی که به مناسبت ازدواج هدایایی به نامزدها داده اند اجازه داد که عین یا قیمت آنها را در صورت بهم خوردن نامزدی مطالبه کنند مگر در حدودی که هبه در قانون ایران قابل رجوع است.
چه ظاهر این است که قانونگذار این حق را فقط به هریک از نامزدها داده است ،خاصه آنکه در حقوق سوییس نیز که ماخذ قواعد راجع به نامزدی است حق استرداد اینگونه هدایا شناخته نشده است.
سوال دیگری که در اینجا مطرح می شود این است که اگر هدیه از اشیایی باشد که عادتا نگه داشته نمی شود و گیرنده هدیه بدون علت موجه نامزدی را بهم بزندآیا دهنده هدیه می تواند بهای آن را مطالبه کند؟
به نظر می رسد عدم استحاق قیمت و عدم مسئیولیت دریافت کننده مربوط به موردی است که دریافت کننده هدیه ،نامزدی را بدون علت موجه به هم نزده باشد و هرگاه نامزدی را بدون علت موجه بهم زده باشد دهنده هدیه می تواند به عنوان خسارت و از باب مسئیولیت مدنی یا تسبیب بهای آن را مطالبه کند.
-پس گرفتن عکس های دوران نامزدی:
هرگاه یکی از نامزدها عکس خود را به نامزد دیگر داده باشد ایا می تواند پس از بهم خوردن نامزدی آن را پس بگیرد؟به نظر می رسد عکس هم نوعی هدیه محسوب و مشمول مقررات مربوط به استرداد هدایاست.بنابراین اگر عین آن باقی باشد صاحب عکس می تواند آن را مطالبه کند و اگر تلف شده باشد بهای آن،در صورتی که عکس مزبور عرفت ارزش مالی داشته باشد و تلف ناشی از تقصیر دریافت کننده باشد،قابل مطالبه است.
پس گرفتن هدایای نامزدی و ازدواج:
ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی :
گذشته از هزینه هایی که نامزدان یا خویشاوندان آنها در دوره نامزدی می کنند، ممکن است هدایایی به وسیله هریک از نامزدان به طرف دیگر یا خویشان او داده شده باشد.هدیه بر حسب عرف و عادت و طبق تعریفی که علمای حقوق از آن کرده اند یک نوع هبه است.هبه قراردادی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجانا به کسی تکلیک می کند.بنابراین دریافت کننده هدیهمالک آن می شود و می تواند در آن تصرفات مالکانه نماید.البته هدایایی که در دوران نامزدی داده می شود تابع مقررات خاصی است و قواعد هبه درباره آنها کاملا اجرا نمی شود.
ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی درباره استرداد هدایا ، پس از بهم خوردن نامزدی چنین مقرر داشته است :” هر یک از نامزدها می تواند ، در صورت بهم خوردن وصلت منظور، هدایایی که را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است مطالبه کند.اگر عین هدایا موجود نباشد ، مستحق قیمت هدایائی خواهد بود که عادتا نگهداشته می شود ، مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.” و ماده ۱۰۳۸ قانون مدنی : ” مفاد ماده قبل از حیث رجوع به قیمت در موردی که وصلت منظور در اثر فوت یکی از نامزدها بهم بخورد مجری نخواهد بود.”
بنابراین دو ماده باید بین هدایایی که عین آنها موجود است و هدایایی که تلف شده است فرق گذاشت.اگر عین هدایا موجود باشد، دهنده در صورت بهم خوردن نامزدی می تواند آنها را استرداد کند.چه می توان گفت : با بهم خوردن وصلت ، علت ( جهت ) هدیه از میان رفته و بجاست که هدیه به دهنده آن باز گردد.اگر عین هدایا تلف شده باشد دو فرض می توان کرد .یا هدیه از چیزهایی بوده که عادتا نگهداشته نمی شود ، یعنی از اشیا مصرف شدنی بوده ، مانند شیرینی ، صابون ؛ عطر ، ادکلن ، و یا از چیزهایی که حسب عادت نگهداشته می شود : مثل ساعت یا پارچه .در مورد اول هدیه دهنده حق مطالبه قیمت نخواهد داشت ولی در مورد دوم مستحق بهای هدیه خواهد بود مگر در دو مورد :
۱.موردی که هدیه بدون تقصیر گیرنده تلف شده باشد.از آنجا که اصل ، عدم تقصیر گیرنده است.اثبات تقصیر بر عهده هدیه دهنده است.وانگهی چون گیرنده هدیه مالک آن به شمار می آید و تصرفات او مالکانه بوده است اثبات و احراز تقصیر او در تلف مال دشوار است.به هر حال تقصیر شامل تعدی و تفریط است .و برای تشخیص آن باید به عرف رجوع کرد.
۲.موردی که بهم خوردن نامزدی ناشی از فوت یکی از نامزدها باشد.
با وجود شرایط مذکور عین یا قیمت هدایایی که هر یک از نامزدها به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است ، طبق نص ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی قابل مطالبه است.
حال ببینیم که هدایایی که یکی از نامزدها به شخص دیگری غیر از نامزد خود و ابوین او داده است نیز قابل استرداد است یا نه، مانند هدایایی که به قیم نامزد یا یکی از خویشان نزدیک و محبوب او غیر از پدر یا مادر داده است.چون خصوصیتی در هدیه ای که به طرف دیگر یا ابوین او داده شده است نیست، با توجه به وحدت ملام ، می توان هدایای اعطایی به اشخاص دیگر را نیز قابل استرداد دانست.لیکن دشوار است که بتوان به اشخاصی که به مناسبت ازدواج هدایایی به نامزدها دادهاند اجازه داد که عین یا قیمت آنها را در صورت بهم خوردن نامزدی مطالبه کنند( مگر در حدودی که هبه در حقوق ایران قابل رجوع است) .چه ظاهر این است که قانونگذار این حق را فقط به هریک از نامزدها داده است.
سوال دیگری که در اینجا مطرح می شود این است که اگر هدیه از اشیایی باشد که عادتا نگهداشته نمی شود و گیرنده هدیه بدون علت موجه نامزدی را بهم زند آیا دهنده هدیه می تواند بهای آن را مطالبه کند.به نظر می رسد که عدم استحقاق قیمت و عدم مسئولیت دریافت کننده مربوط به موردی است که دریافت کننده هدیه ، نامزدی را بدون علت موجه بهم نزده باشد و هرگاه نامزدی را را بدون علت موجه بهم زده باشد ، دهنده هدیه می تواند به عنوان خسارت و از باب مسئولیت مدنی یا تسبیب بهای آن را مطالبه کند.
درخواست مشاوره حقوقی رایگان
اطلاعات خود را از طریق فرم زیر ارسال کنید، با شما تماس میگیریم.