ارث در تصادفات رانندگی

سوال و پاسخ :

۱.سوال : شخصی وصیت کرده ثلث اموالش را به مصارف خاصی برسانند ، کسی او را می کشد به عنوان دیه چیزی از قاتل می گیرند . آیا وصیت شامل دیه هم می شود یعنی دیه متعلق به میت است یا متعلق به ورثه چون عوض قصاص است درقتل عمد که ورثه راضی به گرفتن آن به قدر شرعی یا بیشتر یا کتر از مبلغ دیه شده اند پس چون به رضایت ورثه اخذ می شود عوض حق قصاص است و حق قصاص متعلق به آن هاست پس دیه هم متعلق به آن ها است پس وصیت شامل آن می شود یا خیر ؟

پاسخ آیت الله العضمی محد علی اراکی :

دیه متعلق به میت است و پس از آن به ورثه منتقل می شود و اگر وصیت به ثلث نسبت به ثلث در زمان وصیت بوده و مقید به آن کرده شامل نمی شود و اگر ثلث مطلق اموال بوده ثلث دیه را هم شامل می شود .”

آیت الله خمینی در این باره می نویسد :

آنچه را که موصی ( فردی که وصیت کرده است ) با مرگ مالک می شود مثل دیه و نیز آنچه را که با مرگ مالک می شود در صورتی که میت سبب ملکیت را قبل از مرگ ایجاد نموده باشد مثل اینکه تور ماهیگیری نصب نموده و بعد از نصب آن از دنیا برود و سپس ماهی ها درون تور قرار گیرند ، در این صورت این اموال جزء ترکه محسوب می شود پس ، دیون میت و وصایای او از آن خارج می گردد .

نتیجه گیری : از نظر حقوقی ماده ۸۴۲ قانون مدنی اطلاق دارد و شامل مالی که سال ها بعد از وصیت موجود می گیرد نیز می شود . همین نکته از ماده ۸۴۵ قانون مدنی نیز به روشنی استفاده می گردد و ثابت شد که از نظر قانون ، ملاک ثلث اموال میت در زمان وفات است .

۲.چنانچه مورث ( شخصی که فوت شده ) مدیون باشد مادامی که دیون او تادیه نشده است ، ورثه نسبت به اعیان ترکه معاملاتی نمایند آیا معاملات مزبور غیرنافذ بوده و دیان می توانند آن را بر هم بزنند ؟

آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی :

در فرض سوال هر یک از طلبکارها به مقدار طلبی که از متوفی دارد در ترکه او شریک است تا طلب خود را وصول نماید و می تواند معامله را در مقدار طلب خود رد کند .

توارث در مرگ دسته جمعی در حادثه رانندگی :

سوال ۳ : مادر و فرزندی از دنیا رفته اند و کسی نمی داند که کدام یک زودتر مرده اند در این صورت ارث ایشان چگونه است ؟ و از طرفی اگر مواردی مختلفه داشته باشد از قبول تصادف و یا مهدوم علیهم و یا غرقی و غیر این ها فرق دارد یا نه ؟

پاسخ آیت الله العظمی سید محمد رضا گلپایگانی :

اگر متوارثین مثل مادر و فرزند به واسطه سبب واحدی مثل غرق یا تصادف یا آتش سوزی بمیرند و هر دو مال داشته باشند و تقدم و تاخر و تقارن موت آن ها معلوم نباشد هر یک از دیگری ارث می برند .”

سوال ۴ : کیفیت و نحوه ارث بردن افرادی که به طور دسته جمعی ، در اثر حوادث طبیعی مثل زلزله و یا حوادث رانندگی مثل تصادف و یا حوادث جنگی مثل بمباران و … کشته می شوند و تقدم و تاخر آنان معلوم نیست چگونه می باشد ؟

پاسخ : طبق قوانین قانون مدنی چنین فرض می شود که هر یک قبل از دیگری فوت شده است و ارث او به ورثه شرعی او داده می شود و ارثی که هر یک به دیگری رسید به او بر نمی گردد .

هرچند از نظر مراجع فعلی بر تعمیم حکم از مورد غرق و انهدام ساختمان به دیگر موارد است و در صورت عدم اختلاف بین وارثان ، بر اساس رای مراجع عمل می گردد لکن در صورت اختلاف و رجوع به مجاکم ازآن جا که مدار حکم در محاکم بر قانون است و قانون مدنی فقط دو مورد را استثنا کرده بنابراین در مورد سوال نیز هیچ یک از زوجین و فرزند متوفی از هم ارث نمی برند و اموال هر کدام ، در صورت داشتن مال بین وارثان زنده وی تقسیم می گردد .